Kripto Paralar Nedir Yatırım Yapmak Riskli midir

Toplam büyüklüğü 500 milyar doları aşan kripto para dünyasının en büyük sorunu merkezi bir otorite tarafından yönetilmiyor olması, yani kimse tarafından sahiplenilmemesidir. Bu sahiplenme kavramını kripto paranın isyankar felsefesiyle çakıştırmak mümkün, ancak merkezi bir otoriteye bağlı olmaması nedeniyle yaşanan sorunlar nedeniyle hak aramak mümkün olmuyor. Kripto para dünyasına girmek isteyen ya da yeni giren kişiler başta olmak üzere kripto paralar nedir, yatırım yapmak riskli midir, nasıl güvenli alanda kalınır ve türevi konulara değinmek yararlı olacaktır.

Kripto Para Nedir?

Kriptoloji yöntemiyle matematiksel olarak şifrelenen ve para fonksiyonunun bir çoğunu karşılayan fiziksel olmayan paraya kripto para denilmektedir. Kripto para aslında hayatımıza yeni girmemiştir, banka kartları ve nakit paranın olmadığı halde harcamanın gerçekleştiği her yerde kriptoloji, kripto para kavramlarına rastlamak mümkündür.

Kripto Paranın Ortaya Çıkışı?

Kripto para Bitcoin’den ibaret değildir, her ne kadar pazar değerlemesi için Bitcoin baz alınıyor olsa da (tıpkı TL, EUR vb. paraların değerinin altını baz alarak belirlenmesi gibi) kripto paranın felsefesi ortaya çıkışı sırasında açıkça ifade edilmiştir.

İlk kripto para ve kripto paranın dijital felsefesi ‘Satoshi Nakamoto’ isimli bir kişinin yayımladığı dökümanla ortaya çıkmıştır. Kripto paranın ortaya çıkışı doğrudan bir ürünle gerçekleşmemiş, bir PDF dosyasıyla kripto parayı anlatan dökümanla gerçekleşmiştir. Satoshi Nakamoto’nun kim olduğu netleşmemiştir, ancak bir önemi de yoktur. Satoshi Nakamoto mahlaslı kişi ya da kişiler tıpkı kripto paranın felsefesi gibi bilginin mülkiyeti olmadığını, değişiminin insanlığın sorumluluğu olduğunu düşünmektedir.

Kripto Para Güvenli Mi?

Kripto paranın en büyük dezavantajı yukarıda da değinildiği gibi merkezi bir otoriteye bağlı olmamasıdır. Yatırımcılar bazı durumlarda yaptıkları yatırımın yapıldığını dahi ispatlamakta sorun yaşayabilir ve bu durumda hak araması imkansız olabilir. Ek olarak sanal bir cüzdan oluşturulmaması ve kripto paranın bilgisayarda tutulması halinde, bilgisayara sızılması ya da bilgisayarın fiziksel olarak bozulması durumunda tüm para yok olabilir.

İşlem hacimlerinin milyarlara ulaşması nedeniyle siber korsanlar tarafından da hedef tahtasına koyulan kripto paralar, peş peşe binlerce saldırı almaktadır. Yine de güvenlik konusunda blockchain ile çığır açıldığını söylemek mümkün.

Blockchain Nedir?

Blockchain kelime olarak blok zinciri anlamına gelmektedir. Bir veriye sahip olduğunuzu düşünelim ve bu verinin de “5439” sayısı olduğunu varsayalım. Blockchain teknolojisi en basit haliyle bu veriyi oluşturan 5, 4, 3 ve 9 rakamlarını bambaşka yerlerde saklamakta, şifrelemekte ve dağıtmaktadır. Bu sayede verilerin çalınması ya da kırılması neredeyse imkansız hale gelmektedir. İşlem emri verildiğinde ve veriye ihtiyaç duyulduğunda blockchain teknolojisi yine kendine has bir yöntemle veriyi çözer, bir araya getirir. İşte verinin çözümlenmesini mümkün kılan bu kısma bitcoin madenciliği denilmektedir, sürecin bu parçasında şifrenin çözülmesi sayesinde ortaya ya kripto para çıkarılmakta ya da kripto paranın gerçek paraya dönüştürülmesi sağlanmaktadır. Bunu daire şeklinde bir proses varsayarsak blockchain teknolojisin kripto para dünyasının hem başlangıç hem de bitiş noktası olduğunu düşünmek mümkün.

Devletler Neden Kripto Paraya Karşı Çekimser?

Kripto para piyasasında işlem yapan kişiler ya da konuyu giriş seviyesinde bilenler kripto para transferlerinin kim ya da kimler tarafından yapıldığının bilinemediğini, tam gizliliğin söz konusu olduğunu bilir. Bu kapsamda kripto para dünyasında para aklamanın ne kadar kolay olduğu da görülecektir. Devletlerin kripto paraya karşı olmasının en önemli nedeni kara para aklama ya da vergi kaçırma gibi konuların önüne geçilemeyecek olmasıdır.

Fakat sanılanın aksine devletler kripto paraya karşı değildir, kripto paranın ardındaki teknoloji yani blockchain birçok devlet ve özel kurum tarafından kısa süre içerisinde benimsenmiştir. Birçok sorunu çözen blockchain teknolojisi sayesinde veriler hem daha güvenli hem de daha maliyetsiz bir şekilde saklanabilir hale gelmiştir. Dolayısıyla devletleri kripto paranın önündeki kötü yapılar olarak tasvir etmektense teknolojinin iyi taraflarını sistemlerine hızlıca entegre etmeye çalışan yapılar olarak düşünmek gerekir.

Kripto Para Ticari Amaçlarla Üretilmemiştir

Kripto paranın üretilmesinin nedeni bir borsa oluşması ya da insanlara yatırım fırsatının sunulması değil, tıpkı gündelik hayatta kullandığımız paralar gibi bir değişim unsuru olmasıdır. Kripto para günümüzde çok yanlış anlaşılmıştır, çünkü kripto paranın ortaya çıkmasının asıl nedeni kişiye parasını harcama ve saklama konusunda tam özgürlük sağlamak istemesidir, hepsi bu.

Kripto Paranın Riskleri

Kripto para piyasasında işlem gören bir para biriminin % 51’ine sahip olan herkes piyasayı kırabilir ve basit bir stratejiyle tabiri caizse piyasanın altını üstüne getirebilir. Kripto paraların piyasaya girişi de değerlemelerle olduğu için bunun ne kadar mümkün olduğunu anlamak çok zor olmayacaktır. Bu nedenle kripto paranın en büyük riskinin piyasanın kırılabilecek olmasıdır.

Kripto Para Neden Balondur?

Kripto paranın ve piyasasının balon olarak tasvir edilmesinin nedeni yine kendi içerisinde arzı arttırılabilir bir yapıda olan bircoinin baz alınarak değerlenmesidir. Yani herhangi bir para birimi bitcoini baz alarak değerleme yaptığı sürece balon olmaktan çıkamayacaktır, çünkü baz aldığı değer de arzı rahatlıkla arttırılabilecek ve herhangi bir kısıtlamaya sahip olmayan yapıdadır. Her ne kadar bitcoin üretiminin belirli bir seviyeye varınca durdurulacağı söylense de bitcoin yerine farklı bir değerin benimsenmesi de mümkün olabilir, dolayısıyla bu olayı sadece bitcoin ile sınırlandırmamak gerekir. Merak edenler ve gerçek hayatla bağdaştırmak isteyenler çiftlik bank dolandırıcılığını ve gerçekte var olmayan hayvanlara biçilen değerleri araştırabilir.

Gerçek piyasaya bitoinin uyarlanamayacak olmasını ise gerçek hayatta arz ve talebin kesiştiği noktada fiyatların oluşmamasına dayandırmak mümkündür. Ekonomi literatürünün en büyük amacı tam rekabet piyasasına yani arz ve talebin kesiştiği noktada fiyat oluşmasına ulaşmak olsa da bu durum sadece teoride mümkündür. Gerçek hayattan basit ve anlaşılabilir bir örnek vermek gerekirse işçinin çalışmaya razı olacağı ücretle işverenin çalıştırmak istediği ücretin kesiştiği nokta asgari ücret seviyesinin oldukça altındadır. Fakat asgari ücret nedeniyle bu fiyat çok daha yukarı çekilmektedir, yani arz ve talebin kesiştiği noktada piyasanın oluşması rantın olmaması sadece teoride mümkündür ve ütopik bir hayaldir.

Volatilitenin Yüksek Olması

Yukarıda da değinildiği gibi özellikle piyasaya girildiği sırada piyasadaki kripto paranın büyük bir kısmına hakim olmak mümkün. Dolayısıyla kişiler yüksek miktarda kripto paraya sahip olduğunda fiyatları yukarı ya da aşağı yönde hızla oynatarak algı yönetebilir. Örneğin piyasaya sahip olmak için fiyatları düşürmek adına elindeki kripto paraları hızla satmaya başlar ve satış sonrası fiyatlar düşmeye başlayınca diğer yatırımcılar da kripto parayı elden çıkarır. Daha sonra düşen fiyatlar üzerinden yeniden kripto para almaya başlar ve yükselişe geçen grafik sonrasında piyasaya girmek isteyen kişilere henüz sahip olduğu kripto paraları satarak yüksek oranda para kazanır.

Mutlaka Yatırım Yapacağım, Neye Yöneleyim?

Riskleri göze alıyor ve piyasaya girmek istiyorsanız ya da sadece olayı anlamak için piyasanın içerisinde yer alacaksanız bitcoin satın almanız iyi olacaktır. Diğer para birimlerine nazaran topluluk tarafından benimsenmesi ve piyasanın kırılmasının daha düşük bir ihtimal olması nedeniyle bitcoin ilk tercihiniz olmalıdır. Eğer farklı paralar satın almayı planlıyorsanız pazar büyüklüğü yüksek olan paralara yönelerek piyasaya giriş yapabilirsiniz.

Nedir Bu Bitcoin ? Para mı Emtia mı Yatırım Aracı mı ? ile ilgili makalemizi de bu bölümden okuyarak kripto paralar hakkında daha fazla bilgilere ulaşabilirsiniz.