Kar Payı Nedir Ne İşe Yarar (Sade ve Basit Anlatım)

Bir şirket veya faaliyet özelinde yapılan sermaye paylaşımının vade sonunda sermaye oranıyla doğru orantılı olacak şekilde yatırımcısına kazandırdığı paraya kar payı denilmektedir. Kar payını sadece bir kurumla ya da faaliyetle sınırlandırmak eksik bir nitelemeye sebep olacaktır. Kar payı herhangi bir şirket veya faaliyet özelinde edinilebileceği gibi doğrudan borç verme nedeniyle de edinilebilir. Bankalara yatırılan paralar nedeniyle kar payı elde edilmesi ise istisnai birkaç durum haricinde doğrudan borç verme ilişkisiyle alakalıdır.

Kar payı ile faiz arasında çeşitli farklar vardır. Faiz, paranın fiyatıdır ve bu nedenle önceden anlaşılan miktarda ödemenin yapılması, getirisinin belli olması gerekir. Kar payı ise girişilecek faaliyet nedeniyle elde edilecek karın belli olmaması nedeniyle anlık, günlük, haftalık ya da aylık hesaplanır.

Kar Payı ile Faiz Arasındaki Farklar

Kar payı ile faizin aynı şey olduğu, kar payının yalnızca faizin diğer bir adı olduğu tamamıyla yanlıştır. Kar payı ile faiz arasında süreç olarak bir benzerlik olduğu doğrudur, ancak kar payı ile faiz taban tabana zıt çalışmaktadır.

Faiz, paranın fiyatıdır. Banka, tüketicinin tasarrufunu belirli bir vade için kiralar ve bu kiralama nedeniyle paranın bedelini yani faizi öder. Bu para doğrudan kredilerin finanse edilmesi ya da devlet bonolarının satın alınması gibi amaçlarla kullanılır, yani birkaç istisnai durum dışında reel sektör yatırımlarında kullanılmaz.

Kar payı ise tüketicinin tasarruflarını yapılacak yatırımlarda kullanmak ve bu tasarruf oranınca elde edilen kardan pay sahibi olunmasını sağlamaya yöneliktir. Banka, tüketicilerin tasarruflarını bir araya getirir ve bir araya gelen fonla reel sektörde çeşitli yatırımlarda bulunur ya da yapacağı satın alma işlemleri için bu fonu kullanır. Daha sonra bu satın alma ya da faaliyet nedeniyle elde edilen karı daha önceden belirlenen kar paylaşım oranına uygun olarak yatırımcıya verir.

Getirilerin yeni borçlar ve devlet bonosu gibi borçlanma araçları için kullanılması sonucu faiz getirisi elde edilir, bu dolaşım nedeniyle üretim ya da hizmette hiçbir katma değer artışı yaşanmaz. Getirilerin üretim ve hizmetlerin arttırılması, yeni yatırımların finanse edilmesi için kullanılması sonucu ise kar payı elde edilir. Üretilen mal ve hizmetlerin, yatırımların ne kadar kar sağlayacağının daha önceden saptanamaması nedeniyle kar payında oransal bazda herhangi bir garanti verilemezken, faizde her şey en baştan bellidir.

Kar payı dağıtımı yapılırken diğer paydaşların elde edeceği karlar da hesaba katılır ve bu nedenle olması gerekenden daha fazla ya da daha az kar elde edilebilir. Oysa faiz tamamen bireyseldir ve diğer paydaşların ortaya ne kadar sermaye koyduğu hiçbir şekilde elde edilecek faiz getirisini etkilemeyecektir.

Kar payı, emek sonucu elde edilen bir getiri olmasından mütevellit helal, faiz, paranın kiralanması nedeniyle elde edilen bir getiri olmasından mütevellit haramdır.

Sitemizde yer alan 50 Bin TL Kar Payı Hesabında Ne Kadar Para Kazandırır konulu yazımızı ortalama 3 dk içerisinde okuyabilirsiniz.