Kaldıraçlı İşlem Nasıl Yapılır Riskleri Nelerdir Tüm Detaylar

Forex piyasaları çok küçük bir azınlığı zengin ederken çok büyük bir çoğunluğun tüm sermayesini kaybetmesine neden olabilir. Hatta kayıplar öylesine can yakıcı boyuta ulaşmıştır ki meclise konunun incelenmesi için önerge sunulmuş, daha sonra Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından yatırımcıların bilinçlendirilmesiyle ilgili çeşitli projelere başlanmıştır. Bu kapsamda yanlış anlamaya en müsait konulardan birisine yani kaldıraçlı işlemlere değinilmesi şarttır. Kaldıraçlı işlem nasıl yapılır riskleri nelerdir kısaca değinmek yararlı olacaktır.

(Yatırım tavsiyesi değildir.)

Kaldıraç Nedir?

Çeşitli yöntemlerle kiralanan kredi, finansman ya da borç para yardımıyla piyasa içerisinde spekülatif amaçları yerine getirmek ve kar miktarını arttırmak amacıyla kullanılan, marjda menkul kıymet satın almayı mümkün hale getiren sisteme kaldıraç denilmektedir.

Daha az teknik ifadeyle kaldıraç sistemi sayesinde yatırımcı aracı şirketten ya da bankadan ödünç aldığı parayı o paraya daha önceden sahip olmamış olsa bile işlemlerinde kullanabilir.

Kaldıraç işlemini aracı kurumla yatırımcı arasında gerçekleştirilen ve çok hızlı sonuçlanan bir kredi tahsis süreci olarak tasvir etmek gerekir. Kaldıraç sayesinde bir fırsat yakalandığı düşünüldüğünde o fırsatın daha yüksek miktarlarla değerlendirilmesi ve daha çok kazanç elde edilmesi teoride mümkündür.

Kaldıraç konusunda ilk defa araştırma yapan kişiler 1:10, 1:100, 1:500 gibi ifadelerle karşılaşır ve bunları anlamlandırmakta zorlanabilir. Örneğin 1:10 ifadesini ele alacak olursak buradaki 1 rakamı yatırımcının ortaya koyduğu sermayeyi yani marjı ifade etmektedir, 10 sayısı ise ne kadar borçlanma hakkı tanındığını gösterir. Yani 1:10 düzeyinde kaldıraçla işlem yapan bir yatırımcının 1000 TL’lik sermayesi varsa aracı şirket yardımıyla 10 bin TL’lik işlem yapma hakkı elde eder, çünkü kaldıraç sisteminden yararlanarak çok kısa süre içerisinde bir kredi kullanmış olur.

Kaldıraçlı İşlem Nasıl Yapılıyor?

Kaldıraçlı işlemin mantığı oldukça basit. Elinizde 100 TL paranızın olduğunu varsayalım ve 1:100 kaldıraçlı bir sistem yardımıyla yatırım yapacağınızı düşünelim. Bu kapsamda yatırım gücünüz en yüksek kaldıraç oranından yararlanırsanız 10 bin TL olabilir ve 10 bin TL’lik yatırım yapmanıza o paraya sahip olmasanız da izin verilir, borçlanmanıza olanak sağlanır.

Dolar alacağınızı ve doların paritesinin de hesaplama kolaylığı sağlaması adına 1.5 USD/TRY olduğunu düşünelim. Bu durumda paranızın tamamıyla dolar aldığınızı varsayalım 10.000 TL / 1.5 USD =  6666 dolarınız olacaktır. Doların 10 kuruş değer kaybettiğini ve 1.4 USD olduğunu varsayalım, daha fazla zarar etmemek için satış yapmayı istediğinizi düşünelim bu durumda 6666 x 1.4 = 9332 TL’ye takabul eden miktarda TL’niz olacaktır. Görüldüğü gibi 10 kuruşluk değişimden tam 668 TL zarar etmiş oldunuz, yani şirkete borçlandınız.

10 Yatırımcıdan 8’i Zarar Ediyor

Geçtiğimiz yıl içerisinde Forex piyasalarına ilişkin bazı düzenlemeler yapılmış, kaldıraç oranı düşürülmüş ve forex piyasalarında işlem yapmak için gerekli olan alt limit bedeli yükseltilmişti. Bu olay ilk başta oldukça büyük bir tartışma yaratmıştı, ancak bu gelişmenin yaşanmasının üzerinden henüz birkaç gün geçtikten sonra yayımlanan istatistikte Forex piyasalarında işlem yapan her 10 kişiden 8’inin zarar ettiği tescillenmişti.

2017 yılı içerisinde kaldıraçlı işlemler yapan yatırımcıların % 78’i zarar etti. Kaldıraç sistemi nedeniyle zarar eden yatırımcıların bulunduğu şikayet başvurularının sayısı ise 76 oldu.

Kaynak: Türkiye Sigorta Birliği

Aracı Şirketlerin Kaldıraçtan Geliri %38 Oldu

Kaldıraçlı işlemlerin her halükarda övülmesi ve teşvik edilmesi yayımlanan istatistik incelendiğinde oldukça anlaşılabilir bir durum.  TSB’nin yaptığı açıklamaya göre geçtiğimiz yıl içerisinde aracı şirketlerin gelirlerinin % 38’ini yatırımcıların yaptığı kaldıraçlı işlemler tahsis etti.

Yüksek Kaldıraçın Ters Tepmesi

Kaldıracın ne oranda kullanıldığı kişinin ne kadar kar ya da zarar edeceğini ortaya koymaktadır. 10 kuruşluk bir fiyat değişimi nedeniyle uğranabilecek zarar düşük kaldıraç oranlarıyla işlem yaparken talihsizlik olarak yorumlanabilse de yüksek kaldıraç oranlarıyla işlem yaparken tüm birikimin ve gelecekte elde edilecek birikimin bir kısmının kaybedilmesi anlamına gelebilir. Çünkü kaldıraç oranı ne kadar yüksek olursa çarpan etkisi de o kadar yüksek olacak ve o 10 kuruşluk fiyat değişiminin maliyetini de aynı oranda arttıracaktır.

Küçülen Forex Şirketleri

Kaldıraçlı işlem oranlarının 1:100’den 1:10’a düşürülmesi sonrasında gelirlerinin büyük kısmını kaldıraçlı işlemlerden elde eden forex şirketlerinden bazıları kepenk kapattı, bazıları ise küçülmeye gitti. Beklentiler sektörün % 80 küçüleceği yönünde. Örneğin kaldıraçlı işlemler konusunda en sık kullanılan forex şirketlerinden birisi olan Destek Yatırım Menkul Değerler Ankara ve Antalya’da bulunan bürolarının kapatıldığını açıkladı. Destek Yatırım Menkul Değerler’in neden kapandığına dair bir açıklaması bulunmuyor, ancak kapatılma kararı kaldıraç oranlarının düşürülmesinin (10 Şubat) hemen ardından geldi. Şirket bu kararı 13 Şubat’ta aldığını açıkladı.

Forex Mağduru Olmamak İçin

Forex mağduru olmamak için bilinmesi gereken en önemli şeyleri şu şekilde sıralamak mümkündür:

1. SPK tarafından denetlenmeyen, lisans belgesi olmayan aracı şirketlerle asla çalışmayın. Mağduriyet yaşamanız halinde karşınızda muhatap bulmanız olası değil.
2. Gerçeklerden uzaklaşmayın ve forex piyasalarında fiyatların çok hızlı değiştiğini unutmayın. Forex piyasalarında ne kadar uzmanlaşırsanız uzmanlaşın realitenin ne olduğunu bilin ve bol bol okuyun.
3. Demo hesapları kullanın ve neler olduğunu uygulamalı olarak görün.
4. Demo hesaplarda komisyon oranlarının olmadığını, kendi paranızla işlem yapmadığınız için daha cesur davrandığınızı fark edin ve gerçekte bu kadar kolay para kazanamayacağınızı unutmayın.
5. Yüksek riske girmeyin.
6. Kaldıraçlı işlemlerden uzak durun ve yalnızca sahip olduğunuz parayla yatırım yapın, yatırımın en temel kuralı atıl paranın yatırıma çevrilmesidir.
7. Sabırlı olun.
8. Hırsınıza asla yenik düşmeyin.

Eğer mümkünse reel sektöre endeksli ve daha sürdürülebilir yatırımlara yönelin ve önünüzü görmek için kendinize bir fırsat tanıyın.

Sitemizde siz değerli okurlarımız için daha önceden hazırladığımız ve Yatırım bölümümüzde istifadenize sunduğumuz Faizsiz Hisse Senetleri Hangileridir (Liste Halinde Detaylı) konulu yazımızı veya diğer içeriklerimizi buradan da okuyabilirsiniz.