Faizsiz Bono Nedir ve Nasıl Alınır Getirisi Ne Kadar

Faizsiz gelir elde etmek isteyenlerin tercih edebileceği yatırım alternatiflerinden birisi de faizsiz bonolardır. Faizsiz bono en basit haliyle borç olarak alınan paranın reel faaliyetlerde kullanılması sonucu elde edilen kardan yine yatırımı mümkün kılan borç verene kar oranınca bir pay, kar vermektir. Kara ya da zarara ortaklık usulü söz konusu olduğu için faize dayalı olmayan faizsiz bonolar sayesinde faizsiz gelir elde edilmesi mümkündür. Faizsiz bononun ihracı sadece özel şirketler tarafından değil devlet tarafından da yapılabilir.

Bu kapsamda faizsiz bono nedir, nasıl alınır, getirisi ne kadardır gibi çeşitli konulara değinmek ve konuyla ilgili bilinmesi gerekenleri aktarmak yararlı olacaktır.

Bono Nedir?

Faizsiz bononun ne olduğunu anlamadan, farklarına değinmeden önce bononun ne olduğunu anlamak gerekir. Bono, üzerinde yazılı miktarı belirli bir sürenin sonunda belirli bir kişiye ödemeyi taahhüt eden senet olarak isimlendirilir.

Bu senetler çeşitli şekillerde ihraç edilebilir ve satın alınan para çeşitli işlerde kullanılabilir. Banka bonoları aracılığıyla temin edilen para genel itibariyle tüketicilere kredi olarak verilir ve kredilerden elde edilen faiz de bonoya yatırım yapan kişilere aktarılır, bu nedenle faizle çalışan bankaların bonolarından uzak durulması gerekir, aksi takdirde faize bulaşılmış olunacaktır.

Faizsiz Tahvil Sukuk Nedir?

Faizsiz tahviller sıkça sukuk olarak isimlendirilir ve yatırımcısına kar ya da zarara ortak olunması fırsatı sunar. Eşit değerli birçok sertifikadan oluşan sukuk, bir varlığa sahip olduğunu ya da o varlıktan elde edilecek gelir ya da zarara ortak olduğunu ispatlar. Dolayısıyla sukuk sadece gelir ya da zarara ortak olduğunu değil aynı zamanda bir mal varlığının mülkiyetine sahip olduğunu ispatlar, bu yönüyle de bonodan ayrılır. Bono, sadece gelire ortak olduğunu ispatlamaya yarar.

Geleneksel borçlanma araçlarından birisi olan bono, faiz içerirken sukuklar varlık sepetinin içerisinde yer alan varlıklara ortak olunmasını sağlar ve bu varlıklardan elde edilen gelirden sahip olunan sukuk oranınca gelir elde edilir ya da sahip olunan sukuk oranınca zarar edilir.

Sukuk ekonomide, finansal sistemde yeni değildir. Orta çağda özellikle Müslümanlar sukuk ihracını ticari işlemlerinde sıkça kullanmıştır ve bu sayede finansal ihtiyaçlarını karşılayıp, gelir elde ettiğinde sukuk sahiplerine kar oranında pay vermiştir.

Sukuk ile Bono Arasındaki 10 Fark

1. Sukuk bir borçlanma aracı değildir, bir varlığa dayalı olarak ihraç edilir ve sukuğun özünde de bu varlık vardır. Bono ise doğrudan borca dayalı olarak çıkartılır ve özünde borçtan gelir elde etme olduğu için faiz doğar.
2. Sukuk satın alan kişi bir varlığa ortak olması itibariyle tam anlamıyla yatırımcı sıfatına sahip olur, riske ortak olur.
3. Sukuk da bono gibi kote edilir, derecelendirilir, denetlenir.
4. Özü itibariyle sukuk ortaklığı, bono ihraç edenin borcunu ifade eder,
5. Sukuğun en az % 51’i maddi varlıklara dayanır, bono da ise böyle bir gereklilik yoktur,
6. Sukukta proje, dayanak varlık ya da bir hizmet üzerinde yatırımcının mülkiyet hakkını kullanması mümkün olurken, bono da çoğu zaman dayanak varlık olmadığı için teminat yoktur, yatırımcılar alacaklarını doğrudan borçludan alır.
7. Sukuk satın alan yatırımcılar satın aldıkları sukuk oranınca maddi varlık ve sahiplik hakkıyla teminatlandırılır, buna karşın bono da çoğu zaman teminat verilmez.
8. Sukukta anapara ve gelir garantisi yoktur, bono da ise garanti vardır.
9. Sukuk faizsiz bankacılık anlayışına uygun olarak ihraç edilirken, bono da böyle bir amaç yoktur.
10. Sukuk satın alan kişi sahip olduğu sertifika oranınca proje performansına ortak olur, bu da gelirini etkiler. Buna karşın bono da herhangi bir ortaklık söz konusu değildir, daha önceden netleştirilen oranda gelir elde edilir.

Faizsiz Devlet Tahvili Olur Mu?

Faizsiz olarak ihraç edilen devlet tahvili olabilir, ancak şu an böyle bir tahvil yoktur. Faizsiz tahvilleri en basit haliyle şu şekilde düşünmek gerekir: eğer bir firma ya da devlet ihraç ettiği tahvilden, bonodan elde ettiği parayı borç olarak veriyor ve verdiği borçtan aldığı faizi bono yada tahvil alan yatırımcılara dağıtıyorsa bu haramdır. Buna karşın bir özel kurum ya da devlet tahvil veya bono ihraç ediyor ve ihraç ettiği bono ya da tahvilden elde ettiği parayı işlerinde kullanıp, işlerinden elde ettiği karı yatırımcılara dağıtıyorsa bu haram değildir, caizdir.

Geçtiğimiz dönemde faizsiz dövize dayalı döviz tahvillerinin çıkarılması üzerine ciddi tartışmalar yapılmıştı, ancak bunun ihracı gerçekleşmedi. Eğer bu tahviller devlet tarafından ihraç edilseydi, ilgili tahvil yada bonodan elde edilen döviz, döviz talep eden firmalara verilecek, döviz kurunun aşırı yükselmesi önlenecek, buna karşın döviz satın alan ticari firmaların işlerinden elde ettikleri gelirden bir kısım pay da tahvil yada bono sahiplerine verilecekti.

Faize dayalı tahvil ve faize dayalı olmayan tahvil arasındaki fark en basit haliyle bu şekilde ifade edilebilir ve konuyla ilgili herhangi bir kaynağa ihtiyaç duymadan araştırma yapılabilir.

Nasıl Alınır?

Faize dayalı olmayan tahvil yada bono satın almak isteyen kişilerin katılım bankaları ya da katılım bankalarına bağlı olan yatırım firmaları üzerinden bunu yapması mümkündür. Dolayısıyla yapılması gereken tek şey bir katılım bankası ya da bu bankaya bağlı yatırım kurumuna gidip, yatırım hesabı açmak ve ihraç edilen bonolardan satın almak istendiğini belirtmektir. Çoğu banka en az 100 USD ile yatırıma başlanmasını talep eder.

Yatırım alanında yer alan diğer yazımız Katılım Fonu Nedir içeriğimizi merak ediyorsanız inceleyebilirsiniz.