Borsada Manipülasyon Nedir Cezası Var mıdır

Borsa başta olmak üzere çeşitli finansal piyasaların mimli kelimesi manipülasyon tahmin edilebileceği üzere yasaktır ve yapılması halinde Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) 6362 sayılı kanununun ilk iki fıkrası kapsamında cezaya tabidir. Kelime anlamı olarak piyasa dolandırıcılığı demek olan manipülasyonun yapılma şekli birden fazla olabilir, ancak amacı genel olarak aynıdır ve var olandan farklı, sahte bir sinyal yaratarak yön şaşırtma gayesiyle yapılır. Bu kapsamda borsada manipülasyon nedir, cezası var mıdır gibi çeşitli konulara değinilmesi yararlı olacaktır.

Manipülasyon Nedir?

Serbest piyasa koşullarına müdahale edilmesi ve doğal olmayan bir fiyat düzeyinden alım ya da satım yapmaya teşvikte bulunulmasına manipülasyon denilmektedir.

Manipülasyon ve spekülasyon birbiriyle çok sık karıştırılmaktadır, ancak aralarında ciddi bir fark vardır. Spekülasyon piyasada doğal olarak oluşan koşullardan istifade ederek kar elde edilmesi anlamına gelir ve genellikle piyasa da zaten buna hizmet etmek için vardır. Spekülasyon olmaksızın fiyatların arz ve talebin kesiştiği noktada oluşmasına imkan yoktur, dolayısıyla spekülasyon piyasa için gereklidir.

Oysa manipülasyon piyasada arz ve talep tarafından oluşması gereken fiyatları çeşitli yöntemlerle çarpıttıktan sonra farklı fiyat düzeylerinden satı yapılmasına, kısacası refah kaybına neden olmaktadır. Ciddi bir sorun olan manipülasyonun önlenmesi adına ciddi tedbirler alınmıştır ve sürekli olarak denetimler yapılmaktadır.

Borsa Derinliği ve Manipülasyon

Bir borsa ne kadar derinse manipüle edilmesi o kadar zordur, ancak ekonomi uzmanı Atilla Yeşilada’nın da söylediği gibi ülke borsamız oldukça ucuzdur ve derinliği de çok fazla değildir. Dolayısıyla Borsa İstanbul’un kolayca manipüle edilebileceğini söylemek yanlış olmayacaktır. Bu nedenledir ki genel itibariyle hisse senetleri başta olmak üzere çeşitli borsa enstrümanlarında volatilite yani oynaklık çok yüksektir. Derinliği olan bir borsada volatilite çok büyük bir sorun ya da yer tutan bir faktör değildir.

Manipülasyon Türleri

Manipülasyonun gerçekleşmesi yönünden de çeşitli türleri vardır, işlem bazlı ya da bilgi bazlı manipülasyon yapılabilmektedir. Aslında manipülasyonu sınırlamak da pek doğru olmayacaktır, çünkü manipülatif hareketlerde bulunulması açısından oluşabilecek her türlü durumu kanun kapsamında açıklamak mümkün değildir. Bu açıdan en genel haliyle işlem bazlı ve bilgi bazlı manipülasyon olmak üzere ikiye ayrılsa da insanları kandırmaya yönelik, gerçekte olmayan bir şeyi varmış gibi lanse edip fiyat oluşumuna müdahale edildiği her noktada manipülasyonun varlığından söz edilebilir.

Manipülatör

Manipülasyon yapan kişiye manipülatör denilmektedir. Yön veren kişi anlamına gelen manipülatör yalan yanlış haberlerle ya da yalan yanlış haberler duyurmasını istediği kişiler üzerindeki etkisiyle manipülasyon suçundan ceza yemektedir. Manipülatörlerin hedefinde genel itibariyle piyasada yeni işlem yapmaya başlayan acemiler ve küçük yatırımcılar yer almaktadır. Daha kısa süre içerisinde paniğe kapılan ve oluşan fiyatların doğruluğu hakkında daha küçük çaplı analizler yapabilen bu kümelerde yer alan kişiler uğradıkları zararlarla genel itibariyle manipülatörün kazancını finanse etmektedir.

Manipülasyondan Korunmak

Manipülatörler yukarıda da değinildiği gibi genel itibariyle acemi ve küçük çaplı yatırımcıları hedef alır ve bu kişiler üzerinde etkili olmaya gayret eder. Manipülasyondan korunmanın en basit ve etkili yöntemi ise piyasalar hakkında bilgi edinilmesidir. Yatırım yapmaya başlamadan önce borsa ve finansal piyasalar hakkında bilgi edinip, çeşitli araştırmalar yaptıktan sonra analiz etmeyi öğrenen kişiler genel itibariyle manipülatif hareketleri kısa süre içerisinde kavramakta, fiyatların doğal olup olmadığını anlayabilmektedir. Dolayısıyla manipülasyondan korunmanın en basit ve etkili yolunun öğrenmek olduğu söylenebilir.

Ayrıca kimsenin kimseyi zengin etme derdinde olmadığının da farkına varılmalıdır. Borsada yatırım yapan bir kişinin kazancı aslında farklı bir kişinin kaybıdır, dolayısıyla böyle bir ortamda herkesin kazanmasından ya da sadece “iyilik” için bilgi paylaşımı yapılmasından söz etmek doğru olmayacaktır. Temel borsa dinamikleri, ekonomi ve piyasalar hakkında bilgi verici yazılar tabii ki okunabilir, bilgi edinilebilir fakat doğrudan yatırım tavsiyesi maksadıyla yazılmış ne yapmanız gerektiğini söyleyen, balık tutmayı öğretmekten ziyade size balık verme gayreti içerisinde olan kişilerden uzak durmanız yararlı olacaktır.

Sitemizde sizler için daha önceden paylaştığımız Yatırım Yaparken Sepet Oluşturmanın Avantajları Nelerdir konulu yazımızı da buradan https://sifirfaizli.com/yatirim-yaparken-sepet-olusturmanin-avantajlari/ okuyarak bu piyasalar hakkında bilgilere ulaşabilirsiniz.